دندان‌های ما همگی دو بخش دارند؛ یک بخش قابل مشاهده به نام تاج و یک بخش غیرقابل مشاهده به نام ریشه. تاج دندان قسمتی است که هنگام خندیدن، صحبت کردن و … قابل مشاهده است و هر روز با عوامل مختلفی مواجه می‌شود. اگر مراقب سلامت دندان خود نباشید، تاج دندان در اثر پوسیدگی، رژیم غذایی نادرست، اعتیاد و … دچار پوسیدگی یا شکستگی می‌شود. خوشبختانه مشکلات مربوط به تاج دندان اگر به موقع تشخیص داده شوند، قابل ترمیم و درمان هستند. یکی از روش‌های ترمیم و تقویت تاج دندان، روش روکش دندان است. در این روش روی تاج آسیب دیده، یک روکش از جنس سرامیک، طلا، استیل یا کامپوزیت قرار می‌گیرد. در ادامه به بررسی این موضوع می پردازیم که روکش دندان چیست و سپس به معرفی انواع روکش دندان، مزایا و معایب آن می‌پردازیم.
روکش دندان چیست و چه کاربردی دارد؟
روکش دندان یا (Dental Crown) یک روش رایج و پرطرفدار برای جایگزینی تاج دندان است. کراون یا روکش، شکلی دقیقا مشابه با تاج دندان دارد. زمانی که تاج دندان به دلیل پوسیدگی، عفونت یا شکستگی دچار آسیب شده باشد با روش روکش دندان می‌توان آن را ترمیم و تقویت کرد. روکش دندان انواع مختلفی دارد که هر کدام از آن‌ها در موارد زیر کاربرد دارند:
- حفاظت و تقویت دندان پوسیده
- پشتیبانی از دندان‌های دارای پرکردگی وسیع
- اتصال بریج‌های دندانی
- پوشاندن ایمپلنت دندان
- طراحی لبخند
- محافظت از دندان‌های شیری کودکان که معرض آسیب هستند
- رفع لک و شکستگی دندان‌های آسیب دیده
- پوشاندن دندان عصب کشی شده
- ترمیم دندان‌های بد رنگ و بد شکل
اگر شما هم این مشکلات را دارید، به احتمال زیاد می‌توانید از روکش دندان برای درمان مشکل خود استفاده کنید. البته توجه کنید که استفاده از روکش دندان کاملا به نظر دندانپزشک شما بستگی دارد. برای معاینه و بررسی اولیه روکش دندان می‌توانید به مطب دندانپزشکی دکتر هومن پاک نیت مراجعه کنید.
چه کسانی باید از روکش دندان استفاده کنند؟
استفاده از روکش دندان به افرادی که درگیر مشکلات زیر هستند، توصیه می‌شود. دقت کنید که تشخیص نهایی به عهده دندانپزشک شما است و اگر گزینه مناسبی برای روکش دندان باشید، از این روش برای درمان شما استفاده می‌شود. افراد زیر گزینه مناسب برای روکش دندان هستند:
- کسانی که دندان‌هایشان در اثر پرکردگی وسیع ضعیف و بد رنگ شده است.
- افرادی که دندان‌هایشان شکسته و ترک خورده است.
- افرادی که دندان‌هایشان به شدت پوسیده است.
- افرادی که می‌خواهند جای خالی دندان خود را به روش بریج دندان پر کنند.
- افرادی که می‌خواهند لبخند زیباتری داشته باشند.
چه کسانی نباید از روکش دندان استفاده کنند؟
برخی از افراد برای استفاده از روکش دندان مناسب نیستند. برای مثال افرادی که پوسیدگی قدیمی و عمیق دندانی دارند، نمی‌توانند از این روش استفاده کنند. همچنین کسانی که ریشه دندان‌هایشان آسیب دیده است گزینه مناسبی برای روکش دندان نیستند. برای اطلاع از اینکه کاندید روکش دندان هستید یا خیر، به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید.
مراحل نصب روکش دندان
مراحل نصب روکش دندان به شرح زیر است:
- بررسی و معاینه اولیه: اولیه مرحله، مرحله بررسی و معاینه اولیه است. برای این مرحله باید عکس رادیوگرافی از دندان‌ها، ریشه و استخوان فک اطراف آن‌ها تهیه کنید. عفونت، پوسیدگی و میزان تحلیل استخوان و دندان در این عکس‌ها به خوبی قابل مشاهده است. هر گونه پوسیدگی فعال باید قبل از نصب روکش دندان درمان و کنترل شود.
- آماده‌سازی دندان برای نصب روکش: در این مرحله ابتدا دندان بی حس می‌شود و بعد مقداری از مینای آن تراشیده می‌شود. میزان تراشیدن مینای دندان بسته به نوع روکش انتخابی متفاوت است.
- قالبگیری: در این مرحله به شیوه سنتی یا دیجیتال از دندان‌ها قالبگیری می‌شود و قالب نهایی برای ساخت روکش به لابراتوار فرستاده می‌شود. ساخت روکش دندان ممکن است ۳ تا ۴ هفته طول بکشد. در این مدت باید از روکش موقت استفاده کنید.
- اتصال روکش دندان: پس از آماده شدن روکش دندان، روکش موقتی برداشته شده و روکش دائمی با استفاده از چسب مخصوص روی دندان نصب می‌شود.
انواع روکش دندان کدام اند؟
روکش دندان انواع مختلفی دارد که در اینجا به معرفی هر یک از آن‌ها خواهیم پرداخت:
روکش دندان طلا
قدیمی‌ترین نوع روکش دندان، روکش فلزی از جنس طلا است. روکش طلا مقاوم‌ترین و محکم‌ترین مدل روکش دندان است که قسمت بیرونی آن از جنس چینی و قسمت داخلی که با دندان اتصال دارد از جنس طلا ساخته می‌شود. روکش طلا هیچ گونه خوردگی یا ساییدگی در دندان‌ها ایجاد نمی‌کند و دوام بالایی دارد. از معایب روکش طلا باید به هزینه بالا و تفاوت رنگ آن با دندان طبیعی اشاره کرد.
روکش دندان زیرکونیوم
روکش‌های زیرکونیومی نوعی از روکش‌های دندانی هستند که قالب آن‌ها از جنس زیرکونیوم است. زیرکونیوم تطابق بالایی با بافت‌های بدن دارد و باعث بروز حساسیت یا آلرژی نمی‌شود. انعطاف پذیری، استحکام بالا و زیبایی ظاهری از جمله مزایای روکش‌های زیرکونیومی هستند. از معایب این روکش‌ها هم باید به گران‌بودن آن‌ها اشاره کرد.
روکش دندان سرامیکی
روکش‌های سرامیکی به روش‌های مختلفی ساخته می‌شوند و جدیدترین روش ساخت آن‌ها، استفاده از تکنولوژی کد کم است. در این روش روکش سرامیکی توسط دستگاه‌های دیجیتالی طراحی و ساخته می‌شود. شما می‌توانید رنگ روکش سرامیکی را خودتان انتخاب کنید. روکش‌های سرامیکی از نظر زیبایی، بهترین مدل روکش دندان هستند اما از لحاظ مقاومت روکش‌های فلزی حرف اول را می‌زنند. از مزایای روکش سرامیکی باید به مقاومت در برابر لکه و تغییر رنگ، تطابق با بافت‌های بدن و جلوگیری از ایجاد حساسیت اشاره کرد.
روکش دندان سرامیکی فلزی
روکش دندان سرامیکی فلزی یا روکش PMF، رایج‌ترین مدل روکش دندان است. در این مدل روکش‌ها از یک اسکلت فلزی برای افزایش استحکام روکش سرامیکی استفاده شده است. قسمت داخلی این روکش از جنس فلزی و قسمت بیرونی آن از جنس سرامیک ساخته می‌شود. نکته منفی در مورد روکش سرامیکی فلزی این است که به مرور زمان و با تحلیل لثه‌ها امکان نمایان شدن لبه فلزی روکش وجود دارد.
روکش دندان استیل
یکی از انواع روکش‌های فلزی، روکش‌های استیل هستند که بیشتر برای ترمیم دندان‌های شیری در کودکان به کار می‌روند. روکش‌های استیل به نوعی روکش موقتی هستند و دوام کمی دارند. کارایی خوب، عمکلرد عالی، مقاومت بالا و قیمت مقرون به صرفه از جمله مزایای روکش دندان استیل است. این روکش‌ها برای ترمیم دندان بزرگسالان به کار نمی‌روند.
روکش دندان بدون پایه
منظور از روکش دندان بدون پایه، روکشی است که بدون نیاز به پست و کور نصب می شود. هزینه پایین، مقاومت بالا و حفظ دندان از جمله مزایای روکش دندان بدون پایه است. روکش بدون پایه به کمک یک اسکلت فلزی روی دندان سوار می‌شود.
مزایای روکش دندان چیست؟
مهم‌ترین مزایای روکش دندان عبارت اند از:
- تقویت دندان عصب کشی شده
- تقویت دندان‌های پوسیده
- ترمیم شکستگی، ترک خوردگی و لب پریدگی دندانی
- ترمیم نواقص ظاهری تاج دندان
- ترمیم فرم و رنگ دندان
- افزایش زیبایی لبخند
- پرکردن فضای خالی بین دندان‌ها
- ظاهر طبیعی و نچرال
- مقاومت در برابر تغییر رنگ و لکه
- دوره درمان کوتاه
- هزینه مقرون به صرفه نسبت به سایر روش‌ها
- دوام و استحکام بالا
معایب روکش دندان چیست؟
روکش دندان در کنار مزایای فراوان خود، یک سری معایب هم دارد که عبارت اند از:
- گاهی بعد از مدت کوتاهی روکش نیاز به ترمیم یا تعویض پیدا می‌کند.
- روکش دندان روش غیرقابل بازگشت است، به این معنی که بعد از نصب روکش دیگر نمی‌توان از مینای دندان بدون داشتن روکش استفاده کرد. زیرا تراشیدن مینای دندان، باعث تغییر شکل و ضعیف شدن آن می‌شود و دندان‌ها بدون روکش شکننده هستند.
- بسیاری از افراد بعد از نصب روکش دچار حساسیت دندانی می‌شوند.
قیمت روکش دندان در سال ۱۴۰۳ و عوامل موثر بر آن
هزینه و قیمت روکش دندان، مبلغ ثابتی نیست و با توجه به فاکتورهایی چون نوع روکش، جنس روکش، هزینه لابراتوار، تعداد روکش‌های مورد نیاز، موقعیت کلینیک دندانپزشکی، تخصص و تجربه دندانپزشک محاسبه می‌شود. همچنین استفاده از خدمات دندانپزشکی دیجیتال در روند درمان باعث افزایش قیمت روکش دندان می‌شود. به طور کلی هزینه روکش دندان در سال ۱۴۰۳ از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تا ۱۰ میلیون تومان متغیر است. برای اطلاع از هزینه دقیق روکش دندان باید به کلینیک دندانپزشکی مدنظر خود مراجعه کنید.
عوارض روکش دندان چیست و روش درمان آن‌ها کدامند؟
روکش دندان روشی بدون درد و غیرتهاجمی است و اگر توسط دندانپزشک ماهر و متخصص انجام شود، هیچ عارضه‌ای در پی نخواهد داشت. اما با این حال احتمال بروز عوارض زیر بعد از روکش دندان وجود دارد. در اینجا به مهم‌ترین عوارض بعد از روکش دندان و درمان پیشنهاد برای آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- درد و حساسیت دندان: درد و حساسیت معمولا تا دو هفته بعد از نصب روکش ادامه پیدا می‌کند. برای کنترل درد می‌توانید از مسکن‌های بدون نسخه استفاده کنید. نخ دندان و مسواک هم در کاهش درد و حساسیت مفید هستند.
- پوسیدگی دندان زیر روکش: عدم رعایت نکات بهداشتی دهان و دندان یا نصب غیراصولی روکش باعث بروز پوسیدگی در دندان روکش شده می‌شود. با مشاهده اولین علائم پوسیدگی شامل درد، بوی بد دهان و … به دندانپزشکی مراجعه کنید.
- التهاب لثه: برای التهاب لثه بعد از روکش دندان استفاده از دهانشویه و مسواک آنتی باکتریال و ضد حساسیت توصیه می‌شود. همچنین غرغره محلول آب و نمک برای کاهش التهاب لثه بعد از نصب روکش دندان موثر است.
میزان ماندگاری روکش دندان
اکثر کسانی که می‌خواهند از روکش دندان استفاده کنند، یک سوال مهم دارند و آن هم میزان ماندگاری روکش دندان است. به طور کلی روکش دندان در بهترین حالت از ۱۲ تا ۱۵ سال عمر می‌کند و با رعایت نکات مراقبتی بعد از درمان این مدت بیشتر هم می‌شود. توجه کنید که نوع روکش دندان با میزان دوام آن ارتباط مستقیم دارد. در نتیجه اگر می‌خواهید روکش دندان‌هایتان دوام بیشتری داشته باشد، باید نکات و مراقبت‌های بعد از درمان را دقیق اجرا کنید.
نحوه مراقبت از روکش دندان
یکی از نکات مهم در مورد افزایش ماندگاری روکش دندان، رعایت توصیه‌های بعد از درمان و مراقبت صحیح از روکش دندان‌ها است. در نتیجه توصیه می‌کنیم برای حفظ سلامت دندان‌ها و افزایش ماندگاری روکش‌ها مراقبت‌های زیر را بعد از درمان خود با جدیت دنبال کنید:
- بعد از هر بار غذاخوردن دندان‌ها را مسواک بزنید و از نح دندان استفاده کنید.
- هفته‌ای یک بار با دهانشویه آنتی باکتریال دهان خود را بشویید.
- نحوه صحیح استفاده از مسواک و نخ دندان را یاد بگیرید.
- تا حداقل یک هفته بعد از نصب روکش سعی کنید غذاهای نرم و آبکی مصرف کنید.
- از انجام ورزش‌های سنگین مثل بوکس، کشتی و کاراته اجتناب کنید.
- عادت‌های مضری چون بازکردن در بطری یا شکستن گردو با دندان را ترک کنید.
- هر ۱۲ماه یک بار برای چکاپ دندان‌ها به دندانپزشکی مراجعه کنید.
- مصرف سیگار و قلیان را ترک کنید.
- مصرف شکلات و موادی را که قند بالایی دارند محدود کنید.
- از خوردن خوراکی‌هایی مثل شکلات، کاکائو، قهوه، چای، نوشابه، پفک و .. که باعث تغییر رنگ روکش دندان می‌شود خودداری کنید.
بیشتر بخوانیم: تفاوت لمینت و روکش دندان چیست؟
سخن پایانی
در این مقاله از مجله دندانپزشکی دکتر هومن پاک نیت به بررسی کامل این موضوع پرداختیم که روکش دندان چیست پرداختیم. روکش دندان یک روش درمانی و زیبایی در دندانپزشکی است که برای اصلاح مشکلات جزئی دندان استفاده می‌شود. مزایای این روش شامل ماندگاری و مقاومت بال ا بیشتر از معایب آن است و به همین دلیل روشی پرطرفدار محسوب می‌شود. البته توجه داشته باشید که برای مشکلات مختلف نمی‌توان از روکش دندان استفاده کرد و باید از روش‌های جایگزین مثل ایمپلنت و لمینت دندان استفاده کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان، اطلاعات تماس خود را در فرم موجود در سایت وارد کنید تا با شما تماس بگیریم.
