مراقبت بعد از کشیدن دندان – بعد از کشیدن دندان چه کارهایی انجام دهیم؟

کشیدن دندان یک فرایند رایج در دندانپزشکی است که ممکن است به دلایل مختلفی مانند پوسیدگی شدید، آسیب‌های فیزیکی یا بیماری‌های لثه انجام شود. اگرچه این فرایند معمولاً برای بسیاری از افراد اجتناب‌ناپذیر است، اما درد و ناراحتی پس از آن یکی از نگرانی‌های اصلی بیماران است. به‌دلیل حساسیت دندان‌ها و لثه‌ها، دوره بهبودی پس از کشیدن دندان می‌تواند با عوارضی مانند خونریزی، تورم و درد همراه باشد. در این میان، مراقبت بعد از کشیدن دندان نقش مهمی در کاهش این عوارض و تسریع روند بهبودی دارد. خوشبختانه، با رعایت مراقبت‌های صحیح و انجام اقدامات بهداشتی مناسب، می‌توان این مشکلات را کاهش داد و دوران نقاهت را با کمترین درد و ناراحتی سپری کرد.

در این مقاله، به بررسی نکات و مراقبت‌های ضروری پس از کشیدن دندان خواهیم پرداخت که به شما کمک می‌کند تا این دوران نقاهت را به راحتی و بدون مشکل پشت سر بگذارید. اگر به دنبال جلوگیری از عوارض و تسکین درد هستید، این مقاله برای شما مفید خواهد بود.

مراقبت بعد از کشیدن دندان : اقداماتی که در ۲۴ ساعت اولیه باید انجام دهید:

پس از کشیدن دندان، بدن نیاز به زمان برای بهبودی دارد. بنابراین رعایت دقیق نکات و مراقبت‌های لازم پس از جراحی می‌تواند سرعت بهبودی را افزایش دهد و از بروز عوارض جلوگیری کند. در ادامه نکات مهمی که باید پس از کشیدن دندان رعایت کنید آورده شده است:

کنترل خونریزی

پس از کشیدن دندان، گاز استریل برای جلوگیری از خونریزی و کمک به تشکیل لخته خون در محل کشیدن دندان قرار می‌گیرد. باید این گاز را برای حداقل یک ساعت با فشار ملایم در محل نگه دارید. در صورت ادامه خونریزی، گاز استریل دیگری را به محل بگذارید و برای ۳۰ دقیقه دیگر فشار دهید. همچنین از قرار دادن مواد غیر استریل مانند پنبه و دستمال کاغذی به‌جای گاز استریل خودداری کنید.

عدم تف و مکیدن

تف کردن یا مکیدن شدید آب دهان می‌تواند باعث باز شدن لخته خون در محل زخم و ایجاد خونریزی بیشتر شود. بنابراین تا چند ساعت پس از جراحی، بهتر است از تف کردن و مکیدن اجتناب کنید و آب دهانتان را به آرامی قورت دهید.

استفاده از کمپرس سرد

در روز اول پس از کشیدن دندان، برای کاهش تورم و درد، از کمپرس سرد استفاده کنید. به این ترتیب که یک بسته یخ را داخل دستمال کاغذی گذاشته و به مدت ۱۰ دقیقه روی ناحیه جراحی قرار دهید. این کار را هر ۲ ساعت یک بار انجام دهید.

مراقبت غذایی

تا ۲۴ ساعت پس از کشیدن دندان از مصرف غذاهای سفت، داغ یا نوشیدنی‌های گازدار خودداری کنید. بهترین انتخاب برای تغذیه، غذاهای نرم و خنک هستند که نیازی به جویدن زیاد نداشته باشند. همچنین، از نوشیدن مایعات با نی پرهیز کنید، زیرا مکش ناشی از استفاده از نی می‌تواند موجب خونریزی مجدد شود.

استراحت و مراقبت از وضعیت خواب

حداقل ۲۴ ساعت پس از کشیدن دندان استراحت کنید و فعالیت‌های بدنی خود را محدود کنید. هنگام خواب، سرتان را کمی بالاتر از حالت عادی قرار دهید تا خونریزی به حداقل برسد و ناحیه جراحی راحت‌تر بهبود یابد.

رعایت بهداشت دهان

در روز اول از شستشوی دهان خودداری کنید. پس از آن، برای تسریع روند بهبودی و ضدعفونی کردن محل جراحی، از محلول آب نمک برای قرقره استفاده کنید. این کار از ایجاد عفونت جلوگیری می‌کند و به آرامش محل جراحی کمک می‌کند.

داروهای تجویز شده

پزشک معمولاً داروهایی برای کاهش درد و پیشگیری از عفونت تجویز می‌کند. از مصرف داروها طبق دستور پزشک غافل نشوید. در صورت بروز درد شدید، از داروهای مسکن مناسب برای کاهش درد استفاده کنید.

اجتناب از استعمال دخانیات و مشروبات الکلی

تا ۴۸ ساعت پس از کشیدن دندان، از مصرف دخانیات و مشروبات الکلی خودداری کنید. این موارد می‌توانند روند بهبودی را کند کرده و باعث بروز عفونت در محل جراحی شوند.

مراجعه به دندانپزشک

اگر پس از گذشت چند ساعت از کشیدن دندان خونریزی ادامه داشت یا علائم عفونت، تورم غیرعادی یا درد شدید را تجربه کردید، حتماً با دندانپزشک خود تماس بگیرید. مراجعه به موقع به پزشک در صورت بروز مشکلات می‌تواند از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند.

با رعایت این نکات، می‌توانید روند بهبودی را سرعت بخشیده و از بروز عوارض جلوگیری کنید. به یاد داشته باشید که مراقبت‌های مناسب بعد از کشیدن دندان نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان شما دارند.

تغذیه مناسب پس از کشیدن دندان

پس از کشیدن دندان، انتخاب رژیم غذایی مناسب از موارد مهم مراقبت بعد از کشیدن دندان است که در تسریع بهبودی و کاهش عوارض ناشی از جراحی نقش دارد. در روزهای اول، باید مراقب باشید که از غذاها و نوشیدنی‌هایی که ممکن است به محل جراحی آسیب بزنند، اجتناب کنید.

روز اول:
در اولین روز پس از کشیدن دندان، توصیه می‌شود که رژیم غذایی مایع یا نرم را رعایت کنید. بهترین انتخاب‌ها شامل سوپ‌های ولرم، آبمیوه‌های طبیعی (بدون نی)، بستنی، و شیر سرد هستند. این مواد علاوه بر راحتی در بلعیدن، به حفظ مایعات بدن و تسریع فرآیند ترمیم کمک می‌کنند. از مصرف غذاهای داغ، سفت، پر ادویه و همچنین نوشیدنی‌های الکلی باید پرهیز کنید.

روز دوم به بعد:
از روز دوم، می‌توانید به تدریج به مصرف غذاهای نرم‌تر مانند تخم‌مرغ هم زده، پوره سیب‌زمینی، سوپ، ماست و پودینگ روی آورید. غذاهایی که نیاز به جویدن ندارند و با طرف مخالف دهان می‌توانند مصرف شوند تا از آسیب به ناحیه جراحی جلوگیری شود. همچنین، از مصرف غذاهای سفت، داغ یا پر ادویه همچنان خودداری کنید.

در دوره مراقبت بعد از کشیدن دندان، تغذیه مناسب، مصرف مایعات و غذاهای نرم و خنک بسیار مهم است. این رژیم نه تنها به تسریع فرآیند بهبودی کمک می‌کند، بلکه از بروز عوارض احتمالی مانند عفونت و خونریزی نیز جلوگیری می‌کند.

فعالیت‌های روزانه و استراحت پس از کشیدن دندان

یکی از موارد مهم دیگر در مراقبت بعد از کشیدن دندان استراحت و کاهش فعالیت است.پس از کشیدن دندان، بدن به زمان نیاز دارد تا با کاهش خونریزی و بازسازی بافت آسیب‌دیده، بهبود یابد. بنابراین، استراحت کافی و کاهش فعالیت‌های روزمره بسیار مهم است. به دلیل از دست دادن خون و کاهش دریافت مواد مغذی در روزهای اولیه، ممکن است ضعف یا بی‌حالی را تجربه کنید. در این شرایط، فشار جسمی و روحی خود را کنترل کرده و تا حد ممکن استراحت کنید.

فعالیت هایی که ممنوع هستند:

۱.  از انجام هرگونه فعالیت سنگین بدنی یا ورزش‌های پر فشار که موجب افزایش جریان خون و تداخل در لخته شدن خون می‌شود، حداقل تا ۷۲ ساعت خودداری کنید.

۲. از خم شدن یا بلند کردن اجسام سنگین که می‌تواند فشار مضاعفی به ناحیه جراحی وارد کند، بپرهیزید.

چگونه استراحت کنیم تا بهبودی تسریع یابد؟

. برای کاهش تورم و بهبود سریع‌تر، هنگام خوابیدن سر خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهید.

. به منظور جلوگیری از سرگیجه یا حالت تهوع، به آرامی از حالت خوابیده بلند شوید.

. در ۲۴ ساعت نخست، فعالیت‌های جسمانی را به حداقل برسانید و در صورت نیاز، روزهای بعد نیز از فعالیت‌های سنگین دوری کنید.

استراحت کافی به بدن اجازه می‌دهد انرژی خود را صرف فرایند بهبودی کند. رعایت این نکات، خطر عوارضی همچون خونریزی مداوم یا کندی بهبود زخم را کاهش داده و به بازگشت سریع‌تر به فعالیت‌های عادی کمک می‌کند.

مراقبت‌های بهداشتی دهان پس از کشیدن دندان

پس از کشیدن دندان، رعایت اصول بهداشتی دهان بسیار اهمیت دارد تا از بروز عفونت، تأخیر در بهبودی، یا مشکلات احتمالی دیگر جلوگیری شود. این مراقبت‌ها شامل چند مرحله کلیدی است که باید با دقت رعایت شوند:

۱. شستشوی دهان با محلول‌های مناسب

• روز اول: از شستن دهان خودداری کنید تا لخته خونی در محل زخم ثابت بماند و فرایند بهبود آغاز شود.
• روز دوم به بعد: از محلول آب‌نمک رقیق (نصف قاشق چای‌خوری نمک در یک لیوان آب ولرم) یا دهان‌شویه کلرهگزیدین استفاده کنید. این شستشو روزانه دو بار و به مدت یک هفته کافی است.
• دهان را با ملایمت بشویید و از تف کردن شدید خودداری کنید تا لخته خون از جای خود جابه‌جا نشود.

۲. مسواک زدن و تمیز کردن دهان

• روز اول: از مسواک زدن ناحیه زخم خودداری کنید.
• روز دوم به بعد: سایر دندان‌ها را به طور کامل مسواک بزنید و ناحیه نزدیک به زخم را با ملایمت و با استفاده از مسواک نرم تمیز کنید. از وارد کردن ضربه به محل زخم اجتناب کنید.
• زبان خود را نیز مسواک بزنید تا از تجمع باکتری‌ها و طعم ناخوشایند در دهان جلوگیری شود.

۳. استفاده از دهان‌شویه‌های آنتی‌باکتریال

• اگر پزشک شما دهان‌شویه کلرهگزیدین تجویز کرده است، حداقل یک دقیقه دهان خود را با آن بشویید. این محلول از عفونت جلوگیری کرده و به بهبود سریع‌تر کمک می‌کند.
• پس از هر وعده غذایی، دهان خود را با آب‌نمک بشویید تا ذرات غذا از محل زخم خارج شود.

۴. اجتناب از دستکاری محل زخم

• از لمس یا دستکاری محل زخم با زبان یا انگشت خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند منجر به عفونت یا تأخیر در بهبودی شود.

۵. بازگشت به روتین بهداشتی معمول

• پس از یک هفته و اطمینان از بهبود لثه، می‌توانید مسواک و نخ دندان را مانند گذشته برای تمام دندان‌ها استفاده کنید. اگر محل زخم بخیه دارد، دستورالعمل پزشک را درباره زمان کشیدن بخیه یا جذب آن دنبال کنید.

رعایت این نکات ساده از مراقبت بعد از کشیدن دندان نه تنها به جلوگیری از عفونت و التهاب کمک می‌کند، بلکه فرایند ترمیم زخم را نیز تسریع می‌بخشد و سلامت کلی دهان را حفظ می‌کند.

علائم طبیعی پس از کشیدن دندان

پس از کشیدن دندان، برخی علائم طبیعی به‌عنوان بخشی از روند بهبود ظاهر می‌شوند. این عوارض معمولاً نیازی به نگرانی ندارند و با مراقبت صحیح برطرف می‌شوند:

درد و حساسیت

. احساس درد خفیف تا متوسط در ناحیه جراحی طی یک تا دو هفته طبیعی است. این درد به‌تدریج کاهش می‌یابد.

. گاهی اوقات، دندان‌های مجاور ناحیه کشیده‌شده حساس یا کمی لق به نظر می‌رسند. این واکنش ناشی از تحریک اعصاب و بافت‌های اطراف است و معمولاً به مرور برطرف می‌شود.

تورم و خونریزی خفیف

. تورم در ناحیه زخم و خونریزی ملایم تا ۷۲ ساعت بعد از کشیدن دندان طبیعی است. برای کاهش این علائم، استفاده از گاز استریل و کمپرس یخ در ساعات اولیه توصیه می‌شود.

بی‌حسی موقت

بی‌حسی در اطراف ناحیه کشیده‌شده که معمولاً ظرف ۴۸ ساعت برطرف می‌شود، یک واکنش عادی به فرآیند جراحی است.

علائم غیر طبیعی پس از کشیدن دندان

در برخی موارد، علائمی رخ می‌دهند که نشان‌دهنده مشکلاتی در روند بهبود هستند و نیاز به اقدام فوری دارند:

درد شدید یا مداوم

 اگر درد بعد از چند روز کاهش نیابد یا به‌طور غیرعادی شدید شود، ممکن است نشانه‌ای از عفونت یا سایر مشکلات باشد که نیاز به بررسی توسط دندانپزشک دارد.

خونریزی مداوم یا شدیدتر شدن آن

. خونریزی که پس از سه روز متوقف نشود یا شدت پیدا کند، می‌تواند ناشی از شستشوی ناحیه، دستکاری زخم یا مصرف غذاهای گرم باشد و باید توسط پزشک بررسی شود.

حفره خشک (Dry Socket)

 گاهی لخته خونی که روی حفره دندان کشیده‌شده تشکیل شده، از بین می‌رود یا زودتر از موعد حل می‌شود. این وضعیت باعث قرار گرفتن استخوان و اعصاب در معرض هوا و مواد غذایی می‌شود و درد شدیدی ایجاد می‌کند. عواملی مانند استفاده از نی، تف کردن مکرر، یا دست زدن به زخم از دلایل شایع این مشکل هستند.

تورم یا بی‌حسی طولانی‌مدت

اگر تورم به‌جای کاهش، افزایش یابد یا بی‌حسی بیش از ۴۸ ساعت ادامه پیدا کند، ممکن است نشانه‌ای از آسیب به بافت‌ها یا اعصاب باشد که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد.

علائم عفونت

علائمی مانند تب، بوی بد دهان، خروج ترشحات چرکی از محل زخم یا درد شدید همراه با قرمزی غیرعادی می‌تواند نشان‌دهنده عفونت باشد و نیاز به مداخله فوری دارد.

در حالی که بسیاری از عوارض پس از کشیدن دندان طبیعی و زودگذر هستند، توجه به نشانه‌های غیرطبیعی و رعایت مراقبت بعد از کشیدن دندان می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.. اگر هرگونه نگرانی یا علائم غیرعادی داشتید، مشاوره با دندانپزشک بهترین راهکار است.

بیشتر بخوانید: آیا کشیدن دندان عقل لازم است؟

زمان مناسب برای مراجعه به دندانپزشک پس از کشیدن دندان

احساس درد و ناراحتی پس از کشیدن دندان امری طبیعی است و معمولاً طی چند روز فروکش می‌کند. با این حال، اگر درد با وجود استفاده از مسکن‌ها و روش‌های خانگی تسکین نیافت، یا در صورتی که التهاب، تورم، یا شدت درد بعد از سه روز افزایش پیدا کرد، حتماً باید به دندانپزشک مراجعه کنید.

همچنین، علائمی مانند ترشحات چرکی، خونریزی غیرقابل‌کنترل، یا خارش در ناحیه جراحی می‌توانند نشان‌دهنده بروز عفونت یا مشکلی جدی باشند که نیاز به بررسی فوری دارند. برای اینکه عوارض غیرطبیعی ناشی از کشیدن دندان را کاهش دهید و از بهبود سریع‌تر مطمئن شوید، توصیه می‌شود که به مطب دکتر هومن پاک نیت مراجعه کنید تا هر چه سریع‌تر درمان‌های لازم صورت گیرد. توجه به این علائم و اقدام سریع می‌تواند به جلوگیری از پیچیدگی‌های بیشتر و تسریع روند بهبودی کمک کند.

بیشتر بخوانید: چند ساعت بعد از کشیدن دندان گاز استریل را برداریم؟

کلام آخر

پس از کشیدن دندان، مراقبت‌های دقیق و پر کردن جای خالی دندان ضروری است تا از بروز مشکلاتی همچون تغییرات فک و تحلیل لثه جلوگیری شود. مسواک زدن، استفاده از نخ دندان وقرقره آب نمک برای پیشگیری از عفونت توصیه می‌شود. اگر درد، خونریزی یا علائم غیرطبیعی پس از چند روز ادامه یافت، فوراً با دندانپزشک مشورت کنید. 

سؤالات متداول