دندانپزشکی زیست سازگار چیست؟ سازگار با محیط زیست

منظور از دندانپزشکی زیست سازگار، مجموعه اقداماتی است که با هدف کاهش ضایعات سمی و خطرناک برای محیط زیست در روند ارائه خدمات مختلف دندانپزشکی انجام می‌شوند. دندانپزشکی زیست سازگار  با ارائه راهکارهایی اصولی برای کاهش اثرات منفی دندانپزشکی بر محیط زیست طراحی شده است. در ادامه این مقاله از مجله دندانپزشکی مدرن دکتر هومن پاک نیت در مورد دندانپزشکی زیست سازگار چیست و مزایای آن بیشتر توضیح خواهیم داد.

آشنایی با تاریخچه دندانپزشکی زیست سازگار

اولین منبع استفاده از دندانپزشکی زیست سازگار به دانشگاه واترلو و سال ۲۰۰۷ برمی‌گردد. دکتر علی فراهانی و میتل سوچاک در سال ۲۰۰۷ روی تحقیقی با عنوان تئوری دندانپزشکی زیست سازگار کار می‌کردند. در این مطالعه دندانپزشکی زیست سازگار به شکل زیر توصیف شده است:

«دندانپزشکی زیست سازگار در واقع یک رویکرد در دندانپزشکی است که هدف آن استفاده از منابع به نفع طبیعت، حفظ محیط زیست با کاهش تولید ضایعات، حفظ سلامت افرادی که در این حیطه کار می‌کنند و کاهش مواد شیمیایی موجود در هوا است.»

پس از آن در سال ۲۰۰۹ پروفسور استیون کوس یک علامت تجاری برای دندانپزشکی زیست سازگار ارائه کرد و آن را به عنوان یک روش نوین و در حال تکامل در دندانپزشکی مدرن نامید. پیش از دندانپزشکی زیست سازگار، در سال ۲۰۰۸ انجمن دندانپزشکی زیست سازگار تاسیس شد که هدف آن، آموزش استانداردهای حفظ محیط زیست به بیماران و دندانپزشکان بود.

عناصر دندانپزشکی زیست سازگار

عناصر دندانپزشکی زیست سازگار در ۳ دسته مختلف جای می‌گیرد:

دندانپزشکی زیست سازگار مربوط به بنای کلینیک

در این حیطه سعی می‌شود تا کلینیک دندانپزشکی کاملا سازگار با محیط زیست ساخته شود. در این بخش باید تمامی اجزای داخلی و خارجی ساختمان از مواد زیست سازگار یا بازیافتی ساخته شوند. همچنین می‌توان از طریق نگهداری، بازسازی و تعمیر ساختمان‌هایی که هنوز قابل استفاده هستند، به حفظ طبیعت کمک کرد.

دندانپزشکی زیست سازگار مربوط به مدیریت کلینیک دندانپزشکی

در این بخش می‌توان با روش‌هایی چون جایگزین کردن نسخ الکترونیکی، کاهش مصرف کاغذ، استفاده از کاغذهای بازیافتی، انرژی پاک، کاهش ضایعات، حذف اصولی زباله‌های خطرناک و استفاده از سیستم‌های استریلیزاسیون حرارتی یا خشک به جای مواد شیمیایی به حفظ طبیعت و رسیدن به اهداف دندانپزشکی زیست سازگار کمک کرد.

دندانپزشکی زیست سازگار مربوط به بیماران

در این بخش سعی می‌شود تا با استفاده از روش‌های زیست سازگار در ارائه خدمات دندانپزشکی به بیماران، به حفظ طبیعت کمک کرد. همچنین می‌توان از طریق آموزش اصول و استانداردهای حفظ محیط زیست به بیماران، به حفظ زنجیره حفاظت از محیط زیست کمک کرد.

روش‌های دندانپزشکی زیست سازگار چیست؟

چندتا از مهم‌ترین رویکردهایی که در دندانپزشکی زیست سازگار ارائه می‌شوند، شامل موارد زیر است:

آموزش به بیماران

اولین و مهم‌ترین گام برای تداوم اهداف دندانپزشکی زیست سازگار، آموزش و توضیح به بیماران است. در این متد سعی بر این است تا با آموزش اصولی به بیماران در مورد روش‌های حفظ محیط زیست، دفع اصولی ضایعات دندانپزشکی و دارویی از اثرات منفی دندانپزشکی بر محیط زیست کاسته شود.

استفاده از انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر

یکی دیگر از متدهای دندانپزشکی زیست سازگار، استفاده از انرژی منابع طبیعی همچون نور خورشید، سیستم‌های خنک کننده بازیافتی و .. برای انجام امور مربوط به دندانپزشکی است. برای مثال مصرف برق در کلینیک‌های دندانپزشکی بسیار بالا است و می‌توان به جای نیروی برق، با استفاده از پنل‌های خورشیدی انرژی مورد نیاز تجهیزات را به طور سازگار با محیط زیست تامین کرد.

کاهش میزان ضایعات

کاهش ضایعات در دندانپزشکی زیست سازگار به کمک بازیافت و استفاده از ابزارهای چند بار مصرف انجام می‌شود. دقت کنید که این ابزارها قبل از استفاده مجدد و برگشت به چرخه استفاده، کاملا استریل می‌شوند و عاری از هر گونه آلودگی هستند.

استفاده از متریال غیرسمی

از گذشته تا اکنون بحث‌های جدی بر سر مصرف مواد سمی به خصوص جیوه در دندانپزشکی وجود داشته است. دندانپزشکی زیست سازگار سعی می‌کند با ارائه متریال سالم و غیرسمی، استفاده از مواد سمی چون جیوه را در دندانپزشکی کاهش دهد. تحقیقات در این باره هنوز کامل نیست و در حال انجام است.

روش های انجام دندانپزشکی زیست سازگار چیست؟

برای رسیدن به اهداف نام برده در دندانپزشکی زیست سازگار، روش‌های گوناگونی وجود دارد که باعث شده بین دندانپزشکی مدرن و دندانپزشکی سنتی، تفاوت زیادی وجود داشته باشد. مهم‌ترین روش‌های دندانپزشکی زیست سازگار شامل موارد زیر است:

• عدم استفاده از جیوه و جایگزین کردن آمالگام
• تهیه و استفاده از متریال با برچسب زیست سازگار
• استریلیزاسیون با حرارت به جای استریلیزاسیون با مواد شیمیایی
• استفاده از مواد غیرسمی و محافظ محیط زیست برای پاک کردن سطوح و تجیهزات در کلینیک‌های دندانپزشکی
• طراحی ساختمان کلینیک دندانپزشکی طوری که کمترین آسیب را به محیط زیست وارد کرده و از انرژی‌های پاک بهرمند شود
• بازیافت ابزارهایی که دچار شکستگی شده اند
• مصرف لوله‌های جراحی و کیسه مایع داخل وریدی فاقد پلی وینیل کلرید
• استفاده از ۲ اتیل هگزین فتالات عاری از فتالات
• استفاده از کامپوزیت‌های فاقد BPA
• استفاده از پیشبندهای فاقد سرب و محافظ در برابر پرتوهای اشعه ایکس برای بیماران
• استفاده از مواد بیوسازگار در ساخت ایمپلنت های دندانی

دندانپزشکی زیست سازگار در ارائه ایمپلنت‌های دندانی

ایمپلنت روشی محبوب و پرطرفدار برای درمان جای خالی دندان های از دست رفته است. این درمان طوری طراحی شده که در آن پایه ای از جنس مواد بیوسازگار درون استخوان فک نصب می‌شود، بدون اینکه بدن انسان آن را به عنوان شی خارجی تشخیص داده و با آن مقابله کند. به این ترتیب یکی از بهترین اشکال دندانپزشکی زیست سازگار، استفاده از مواد بی خطر و بیوسازگار در تهیه ایمپلنت‌های دندانی است. از مزایای مواد بیوسازگار در کاشت ایمپلنت‌های دندانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

جلوگیری از بروز عفونت

مواد بیوسازگار، با بافت‌های دهان سازگاری بالایی دارند و باعث بروز واکنش‌های التهابی در آن نمی‌شوند. حفره دهان تمامی شرایط لازم برای ایجاد عفونت را دارد و ایمپلنت‌های دندانی جوری طراحی شده اند که در این شرایط، درگیر عفونت و پوسیدگی نمی شوند.

جذب بهتر و سریع تر

ایمپلنت‌های بیوسازگار استخوان فک را تحریک کرده و باعث جذب هر چه سریع‌تر در آن می‌شوند. این مواد با حفظ یکپارچگی استخوان فک سلامت آن را هم تضمین می‌کنند.

کاهش احتمال ردشدن پیوند ایمپلنت

سازگاری مواد ایمپلنت ریسک بروز واکنش‌های آلرژیک را کاهش داده و به این ترتیب احتمال شکست در کاشت ایمپلنت‌های دندانی را به حداقل ممکن می‌رساند.

افزایش عمر مفید ایمپلنت

ایمپلنت‌های دندانی بعد از جوش خوردن به استخوان فک، نیازی به تعویض یا ترمیم ندارند. تنها بخش ایمپلنت که ممکن است بعد از ۱۰ یا ۱۵ سال نیاز به تعویض داشته باشد، تاج ایمپلنت است که تعویض آن کار راحتی است. اما پایه ایمپلنت می‌تواند تا آخر عمر درون استخوان فک بدون نیاز به هر گونه تعمیر یا تعویض قرار گیرد.

مواد مورد استفاده برای ساخت ایمپلنت‌های بیوسازگار

برای ساخت ایمپلنت‌های بیوسازگار از مواد زیر استفاده می‌شود:

• هیدروکسی آپاتیت
• پلیمرهای بیوسازگار همچون پلی اتیلن ترفتالات، پلی اتر کتون، پلی تترا فلوئورواتیلن
• کربن شیشه
• تیتانیوم

دندانپزشکی زیست سازگار در کلینیک دندانپزشکی دکتر هومن پاک نیت

دکتر هومن پاک نیت بیش از ۱۶ سال سابقه درخشان در عرصه دندانپزشکی زیبایی و دندانپزشکی مدرن را در کارنامه کاری خود دارند. در کلینیک دندانپزشکی دکتر پاک نیت خدمات دندانپزشکی دیجیتال، ایمپلنت دندان، لمینت دندان، طراحی لبخند و جراحی لثه با استفاده از بهترین متریال و با بالاترین کیفیت ارائه می‌شوند. برای رزرو نوبت مشاوره کافی است اطلاعات خود را در فرم موجود در سایت وارد کنید. 

دکتر پاک نیت به عنوان یکی پیشگامان دندانپزشکی زیست سازگار از متریال غیرسمی، سالم و البته سازگار با محیط زیست برای ارائه خدمات دندانپزشکی زیبایی استفاده می‌کنند. دندانپزشکی زیست سازگار جدیدترین متد در دندانپزشکی مدرن بوده و هنوز در ایران جا نیفتاده است. 

بیشتر بخوانیم: حساسیت به ایمپلنت دندان، نشانه‌ها و روش‌های درمانی

سخن پایانی

در این مقاله از مجله دندانپزشکی دکتر هومن پاک نیت به این سوال پاسخ دادیم که دندانپزشکی زیست سازگار چیست و چه مزایایی دارد. در دندانپزشکی زیست سازگار از خواص ضد التهابی موادی که با طبیعت سازگاری دارند، در ساخت ایمپلنت‌ها و پروتزهای دندانی استفاده می‌شود. استفاده از مواد زیست سازگار قدمی بزرگ برای حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی‌های بیومیکروبی در حیطه دندانپزشکی است. با این حال استفاده از مواد دندانپزشکی سازگار با محیط زیست، باعث افزایش هزینه‌های درمان می‌شود و همین باعث شده تا طرفداران زیادی نداشته باشد.

سوالات متداول