بسیاری از افراد وجود دارند که به صورت مادرزادی درگیر مشکلات فکی نظیر ناهم ترازی دو فک بالا و پایین هستند. همچنین برخی دیگر به دلیل کوچک بودن فک‌شان، دندان‌هایی به شدت به هم ریخته و روی هم افتاده دارند. این مشکلات علاوه بر اینکه روی ظاهر دندانهای فرد تاثیر بدی می‌گذارند، باعث کاهش اعتماد به نفس او نیز می‌شوند. همچنین ناهمترازی فک‌ها می‌تواند در نحوه حرف‌زدن و ادای کلمات فرد اختلال ایجاد کرده و ریسک ساییدگی دندان‌ها را افزایش دهد. امروزه این مشکلات با استفاده از روش سیم کشی دندان کاملا قابل درمان هستند. اگر می‌خواهید بدانید سیم کشی دندان چیست و چگونه انجام می‌شود، ادامه این مقاله از مجله دندانپزشکی دکتر هومن پاک نیت را از دست ندهید.
سیم کشی دندان یا ارتودنسی چیست؟
سیم کشی دندان یا ارتودنسی، یک درمان فوق العاده تخصصی در دندانپزشکی است که با هدف ترازکردن دندان‌ها انجام می‌شود. در این روش دندانپزشک ابتدا بررسی کاملی در مورد دندان‌ها و موقعیت آنها انجام می‌دهد. سپس سیم‌های پلاستیکی یا فلزی مخصوصی روی دندان‌ها اعمال می‌شود که به طور مداوم به آنها فشاری وارد می‌کنند. به سبب این فشار مداوم، دندان‌ها به تدریج به سمت جایگاه درست خود حرکت می‌کنند. به این ترتیب با این روش می‌توان مشکلاتی چون ناهمترازی فک، فاصله بین دندانی و به هم ریختگی دندان‌ها را درمان کرد. سیم کشی دندان معمولا به افراد زیر توصیه می‌شود:
- کسانی که می‌خواهند لبخندی زیبا با دندان‌هایی یک دست داشته باشند.
- افرادی که درگیر مشکلاتی فکی نظیر ناهمترازی فک هستند.
- افرادی که برای بهداشت دهان و دندان خود مشکل دارند.
- افرادی که دندان‌هایی نامرتب و به هم ریخته دارند.
بهترین سن برای ارتودنسی از سن ۱۰ تا ۱۴ سالگی است، زیرا در این سن درمان هم سریع‌تر انجام شده و هم تاثیرگذاری بیشتری دارد. با این حال هیچ ممانعتی برای ارتودنسی در افراد بزرگسال وجود ندارد. افراد در هر سنی می‌توانند با مشورت با ارتودنتیست از روش سیم کشی دندان برای درمان مشکلات دندانی خود استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: آیا می توان به جای ارتودنسی از لمینت برای دندان‌ها استفاده کرد؟
سیم کشی دندان چه کاربردی دارد؟
رایج‌ترین مشکلاتی که با استفاده از سیم کشی دندان درمان می‌شوند، عبارت اند از:
- مشکل ازدحام دندانی که دندان‌ها بیش از حد شلوغ و نزدیک به هم هستند.
- مشکل فاصله دندانی که باعث افزایش ریسک پوسیدگی دندان می‌شود.
- اوربایت که در آن، فک بالا در هنگام بسته بودن دهان تمام یا قسمت کمی از فک پایین را می‌پوشاند. این مشکل باعث می‌شود تا چانه فرد کوچک‌تر به نظر برسد و ظاهر فک به اصطلاح فرو رفته به نظر برسد.
- اپن بایت که بیشتر در کودکانی که شست خود را می‌مکند یا به طور مرتب از پستانک استفاده می‌کنند، ایجاد می‌شود. در اپن بایت بین فک بالا و پایین در جلوی دهان فضای نسبتا زیادی ایجاد می‌شود.
- آندربایت که برعکس حالت اوربایت است، یعنی در این حالت زمانی که دهان بسته است فک پایین جلوتر از فک بالا قرار می‌گیرد.
- ناهماهنگی خط وسط دندان‌ها که در آن فک بالا و پایین به درستی روی هم قرار نمی‌گیرند.
- ناهماهنگی فکی که می‌تواند به دلیل اختلال مفصل گیجگاهی فکی باشد و سطح گسترده‌ای از نامرتبی دندانی را ایجاد کند.
- اختلال در صحبت کردن که در این حالت، فرد برای تلفظ برخی حروف و کلمات دچار مشکل می‌شود.
- مشکل جویدن درست غذاها که مشکلاتی گوارشی متعدد را برای فرد در پی دارد.
- مشکلات پریودنتال که در اثر نامرتبی دندان‌ها، تمیزکردن دندان‌ها به سختی انجام می‌شود و این مشکلات رخ می‌دهند.
اجزای تشکیل دهنده سیم کشی دندان
سیم کشی دندان شامل بخش‌های مختلفی است که هر کدام با قرارگرفتن در موقعیت خود، در نهایت باعث می‌شوند که دندان در موقعیت مناسب قرار بگیرد. این اجزا عبارت اند از:
- براکت‌ها یا نگین‌های ارتودنسی، مربع‌هایی از جنس فلز یا پلاستیک هستند که روی سطح جلویی دندان نصب می‌شوند و با آنها می‌توان موقعیت دندان‌ها را کنترل کرد.
- آرچ وایر یا سیم ارتودنسی، سیمی فلزی یا پلاستیکی است که براکت‌ها را به هم متصل می‌کند. دندانپزشکان با ایجاد انحنا در آرچ وایر، به دندان‌ها جهت می‌دهند تا در موقعیت خود قرار گیرند.
- لیگاتور یا نوارهای لاستیکی که با آنها آرچ وایر روی براکت هر دندان ثابت می‌شود. لیگاتورها نقش مهمی در حفظ فشار مداوم روی دندان دارند و باید هر چهار تا ۶ هفته یک بار تعویض شوند تا دچار فرسودگی و سایش نشوند.
- فنرها که سیم پیچ‌هایی فلزی هستند که روی آرچ وایر قرار می‌گیرند و به دندان‌ها نیروی بیشتر و اضافی وارد می‌کنند. فنرها معمولا در شرایط خاص مثل ناهنجاری‌های شدید فاصله یا شلوغی بیش از حد دندان‌ها استفاده می‌شوند. مدت زمان استفاده از فنرها سه تا هشت ماه در طول درمان است.
- نوار مولار که حلقه‌ای فلزی بوده که دور دندانهای آسیاب قرار می‌گیرند. این حلقه‌ها در واقع لنگر آرچ وایر هستند و پشتیابی قوی‌تری برای بریس فراهم می‌کنند. این نوارها در ارتودنسی‌های معمول استفاده نمی‌شوند و تنها در اکلوژن‌های شدید به کار می‌روند.
- الاستیک‌ها که به قلاب روی براکت وصل شده و قابل تنظیم هستند. الاستیک‌ها معمولا سه تا چهار بار در روز باید تعویض شوند. الاستیک‌ها با اعمال فشار اضافی روی براکت، به ترازکردن هر چه سریع‌تر دندان‌ها کمک می‌کنند.
انواع سیم کشی دندان
در ساده‌ترین حالت می‌توان سیم کشی دندان را به ۲ نوع تقسیم کرد:
- سیم کشی فلزی که در آن جنس براکت‌ها و بریس‌ها از فلز است.
- سیم کشی سرامیکی که در آن از براکت‌های شفاف یا همرنگ دندان استفاده می‌شود.
اما در حال حاضر انواع دیگری از سیم کشی دندان وجود دارد:
- سیم کشی دیمون یا سلف – لیگیت که مشابه سیم کشی فلزی است، با این تفاوت که در این روش نیازی به لیگاتور نیست و از یک گیره مخصوص برای نگه داشتن سیم ارتودنسی روی براکت استفاده می‌شود.
- سیم پیچی لینگوال که در آن براکت‌ها و بریس‌های ارتودنسی در پشت دندان نصب می‌شوند.
بیشتر بخوانید: ارتودنسی نامرئی چیست؟
مزایای سیم کشی دندان
سیم کشی دندان مزایای زیادی به همراه دارد که مهم‌ترین آنها عبارت اند از:
- اصلاح موقعیت دندان‌ها: ارتودنسی به دندانهای کج شده و نامنظم کمک می‌کند تا در موقعیت درست خود قرار بگیرند.
- جلوگیری از فرسایش دندان: کج بودن دندان‌ها فرسایش آنها را افزایش می‌دهد، به این ترتیب زمانی که این کجی و نامرتبی اصلاح شود ریسک فرسایش و شکستگی دندان‌ها نیز کاهش می‌یابد.
- زیبایی و یکدستی دندان‌ها: شاید بتوان گفت که افزایش زیبایی دندان‌ها و اصلاح طرح لبخند، مهم‌ترین مزین سیم کشی دندان‌ها است. پس از سیم کشی، دندانهای نامرتب و کج در موقعیت خود قرار گرفته و شکل ظاهر لبخند فرد بسیار زیبا و منظم می‌شود.
- افزایش کیفیت بهداشت دهان: زمانی که دندان‌ها در موقعیت درست خود باشند، مسلما تمیزکردن آنها آسان‌تر خواهد بود. به این ترتیب بعد از ارتودنسی، کیفیت بهداشت دهان و دندانهای فرد نیز بهبود می‌یابد.
- بازیابی عملکرد دندان‌ها و فک: زمانی که موقعیت دندان‌ها درست نیست، کج و نامرتب هستند مشکلاتی در فعالیت دندان‌ها به وجود می‌آید. بنابراین بعد از سیم کشی این مشکلات که شامل مشکل تلفظ کلمات، ناهمترازی فک و … کاملا درمان می‌شوند و دندان‌ها و فک عملکرد خود را باز می‌یابند.
- درمان موثر و قطعی: ارتودنسی یک درمان موثر و شناخته شده است و نتایج آن دوام بالایی دارند. امروزه با وجود تکنولوژی‌های مختلف سیم کشی دندان بسیار آسان‌تر از گذشته انجام می‌شود و می‌توان آن را با توجه به شرایط بیماران تغییر داد.
عوارض سیم کشی دندان
سیم کشی دندان اگر توسط فردی مجرب و کارآزموده انجام شود و بیمار هم در انجام مراقبت‌های بعد از سیم کشی عملکرد خوبی داشته باشد، احتمال بروز عارضه بعد از درمان بسیار پایین است. با این حال این روش ممکن است در برخی از افراد عوارض زیر را در پی داشته باشد:
پوسیدگی دندان
تمیزکردن قسمت‌های اتصال براکت به دندان بسیار سخت است. به این ترتیب اگر فرد به خوبی دندان‌ها را تمیز نکند، مواد غذایی در این بخش باقی می‌مانند و زمینه‌ساز فعالیت باکتری‌ها و پوسیدگی دندان می‌شوند.
واکنش آلرژیک
احتمال واکنش آلرژیک به براکت‌های ارتودنسی بسیار پایین است، اما نمی‌توان گفت که اصلا اتفاق نمی‌افتد. برخی از افراد ممکن است به لاتکس یا فلز بریس واکنش نشان دهند. برای جلوگیری از بروز این عارضه، باید در صورتی که سابقه واکنش آلرژیک به نیکل یا لاتکس دارید به ارتودنتیست خود بگویید.
آسیب به بافت‌های نرم
استفاده از بریس در سیم کشی دندان می‌تواند به بافت‌های نرم مثل لثه، زبان، لب و حتی قسمت‌های داخلی گونه آسیب بزند. این آسیب‌ها عموما تبدیل به آفت دهان می‌شوند و درد و سوزش زیادی دارند.
تحلیل ریشه دندان
یکی از عوارض بسیار مهم سیم کشی دندان، کوتاهی یا تحلیل ریشه دندان است که به پالپ و مینای دندان آسیب می‌زند. اگر تنها نوک ریشه دچار تحلیل شود، مشکلی وجود ندارد. اما اگر استفاده از سیم کشی بیش از یک دوم ریشه دندان را تحلیل ببرد، ثبات و سلامت دندان‌ها به خطر می‌افتد. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که فرد بیش از ۲ تا سه سال از بریس استفاده کند.
لکه سفید روی دندان‌ها
استفاده از براکت ارتودنسی می‌تواند روی ظاهر دندان‌ها تاثیر بگذارد و باعث ایجاد لکه‌های سفید یا کلسیفیکاسیون آنها شود. این لکه‌های سفید اگر به خوبی درمان و کنترل نشوند، می‌توانند منجر به ایجاد حفره روی دندان شوند.
آنکیلوز
از نادرترین و البته جدی‌ترین عوارض ناشی از سیم کشی دندان، آنکیلوز است که در آن، ریشه دندان با استخوان فک ادغام می‌شود. زمانی که دندان به استخوان فک جوش خورده باشد، بریس ارتودنسی قادر به جا به جایی آن نخواهد بود. به این ترتیب دندانهای کناری شروع به حرکت کرده و ارتودنسی هیچ تاثیری در اصلاح نامرتبی دندان‌ها نخواهد داشت.
بیشتر بخوانید: آیا می‌توان همزمان با ایمپلنت ارتودنسی انجام داد ؟
سیم کشی دندان چگونه انجام می‌شود؟
سیم کشی دندان به ۲ صورت انجام می‌شود. در روش اول که باندینگ مستقیم نام دارد، براکت‌ها یکی یکی روی دندان‌ها چسبانده می‌شوند. در روش دوم یا باندینگ غیرمستقیم، مجموعه کاملی از بریس‌ها روی دندان‌ها نصب می‌شود و بعد دندانپزشک تغییرات نهایی را اعمال می‌کند. باندینگ مستقیم، روش رایج‌تری است که مراحل آن به شرح زیر است:
- مشاوره و معاینه اولیه
- تمیزکردن و آماده‌سازی سطح دندان‌ها
- اعمال چسب مخصوص روی دندان‌ها
- نصب براکت‌ها در مرکز دندان
- جداکردن باقی مانده چسب‌ها از روی دندان
- اتصال براکت‌ها به همدیگر با آرچ وایر
- اتصال براکت به آرچ وایر با باند لاستیکی
این فرآیند ممکن است یک الی ۲ ساعت طول بکشد.
سیم کشی دندان چقدر طول می‌کشد؟
به طور دقیق نمی‌توان مشخص کرد که سیم کشی دندان چقدر طول می‌کشد، زیرا مدت زمان و تعداد جلسات درمان سیم کشی در افراد مختلف با هم فرق می‌کند. بسته به شرایط فرد دوره درمان از چند ماه تا چند سال می‌تواند متفاوت باشد. به طور کلی اما بیماران باید به طور منظم برای چکاپ و تعویض سیم کشی دندانهای خود به دندانپزشکی مراجعه کنند. برای اطلاع دقیق‌تر در مورد زمان سیم کشی دندان‌هایتان، توصیه می‌کنیم به کلینیک‌های تخصصی ارتودنسی مراجعه کنید.
هزینه سیم کشی دندان چقدر است؟
همان طور که مدت زمان سیم کشی دندان در افراد مختلف با هم فرق می‌کند، هزینه درمان هم در افراد مختلف با هم متفاوت خواهد بود. عوامل زیر در تعیین هزینه سیم کشی دندان تاثیرگذار هستند:
- شرایط دندانهای فرد: هر چه وضعیت دندان‌ها پیچیده‌تر باشد دوره درمان و همچنین هزینه سیم کشی آنها نیز بیشتر خواهد شد. تعداد دندانهای ناقص، میزان به هم ریختگی، میزان فاصله بین دندانی، فک بالا یا فک پایین، فرم و موقعیت دندان‌ها از جمله عوامل موثر در هزینه سیم کشی دندان هستند.
- نوع سیم کشی دندان: هزینه سیم کشی دندان همچنین به نوع آن بستگی دارد که از چه سنی استفاده می‌شود. البته باید بدانید که تشخیص نوع سیم کشی به عهده دندانپزشک شما است و دندانپزشک تشخیص می‌دهد کدام نوع سیم کشی برای درمان مشکل شما موثر است.
- نوع کلینیک: اینکه ارتودنسی دندان‌هایتان را در چه مرکزی و با چه تعرفه‌ای انجام دهید، در تعیین هزینه نهایی سیم کشی دندان موثر است. به طور کلی مراکز دولتی نرخ کمتری دارند، اما مطب‌های تخصصی با کیفیت و تجربه بالا هزینه بیشتری دارند زیرا کیفیت کار ارائه شده در این مطب‌ها بسیار بالا است.
- تجهیزات مورد استفاده: هر چه کیفیت متریال مورد استفاده بیشتر باشد، هزینه درمان شما هم بیشتر خواهد شد. همچنین استفاده از خدمات دندانپزشکی دیجیتال نیز باعث گران‌ترشدن هزینه درمان شما خواهد شد.
مراقبت‌های بعد از سیم کشی دندان
برای موفقیت آمیز بودن روند درمان و همچنین جلوگیری از بروز عوارض پس از سیم کشی دندان، رعایت مراقبت‌های زیر الزامی است:
- استفاده منظم از نخ دندان و دهانشویه
- شستشوی دقیق و کامل دندان‌ها با مسواک و خمیردندان
- استفاده از نخ دندان آبی برای پاکسازی کامل براکت‌ها
- ممانعت از گاززدن مستقیم خوراکی‌ها
- افزایش مصرف غذاهای نرم مثل گوشت کم چربی، پوره، شیر و ماست
- کاهش مصرف غذاهای سفت مثل ذرت بوداده، استیک، پیتزا، چیپس، آبنبات و …
سخن پایانی
در این مقاله از مجله دندانپزشکی دکتر هومن پاک نیت در مورد تنها روش تراز کردن دندانهای به هم ریخته، یعنی سیم کشی دندان صحبت کردیم. ارتودنسی یا سیم کشی دندان یک درمان تخصصی و تقریبا طولانی است که با هدف تراز کردن دندان‌ها انجام می‌شود. در این مقاله سعی کردیم اطلاعات کاملی در مورد سیم کشی دندان چیست در اختیار شما قرار دهیم. اگر سوالی دارید می‌توانید سوالات خود را در بخش پرسش و پاسخ با ما درمیان بگذارید. همچنین برای استفاده از خدمات مطب دندانپزشکی دکتر هومن پاک نیت، کافی است فرم موجود را کامل کنید.
سوالات متداول
سیم کشی دندان، همان درمان ارتودنسی است که برای هماهنگ کردن و ترازکردن دندان‌ها و فک بالا و پایین با هم انجام می‌شود.
طبق گفته متخصصان، سن ۱۰ تا ۱۴ سالگی بهترین سن برای ارتودنسی دندان‌ها است.
انواع روش‌های سیم کشی دندان شامل بریس فلزی، بریس پلاستیکی، بریس لینگوال و بریس دیمون هستند.
بریس‌های فلزی قدیمی‌ترین و البته رایج‌ترین نوع بریس دندان در ارتودنسی هستند.
بریس لینگوال، در واقع نوعی بریس فلزی است که در آن بریس‌ها قابل رویت نیستند، زیرا در پشت دندان‌ها نصب می‌شوند.
براکت‌ها، آرچ وایر، لیگاتور، فنر، نوار مولار و الاستیک اجزای تشکیل دهنده سیستم سیم کشی دندان هستند.
