ورم لثه که باعث التهاب و قرمزی لثه‌ها می‌شود، علاوه بر این که زشت‌شدن لثه‌ها را به دنبال دارد، می‌تواند نشانه یک بیماری جدی باشد و حتی منجر به از دست دادن دندان شود. این در حالی است که بسیاری از افراد ورم لثه را مشکلی جدی تلقی نمی‌کنند و با روش‌های خانگی و طب سنتی به دنبال درمان آن هستند. اما ورم لثه یک مشکل جدی است و نیاز به مشاوره دندانپزشکی دارد. در ادامه این مقاله از مجله تخصصی دندانپزشکی دکتر هومن پاک نیت، می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که علت ورم لثه چیست. اگر می‌خواهید در مورد راه‌های درمان و علل ورم لثه اطلاعات بیشتری کسب کنید، ادامه این مقاله را از دست ندهید.
منظور از ورم لثه چیست؟
پیش از پاسخ به سوال علت ورم لثه چیست باید بگوییم که ورم لثه، به التهاب لثه‌ها گفته می‌شود که ممکن است با خونریزی نیز همراه باشد. لثه‌های متورم معمولا به دلیل افزایش خونرسانی، به رنگ قرمز تیره یا ارغوانی و به شکل براق به نظر می‌رسند. علت بروز این مشکل معمولا تجمع باکتری‌ها و مواد غذایی در لثه است. ورم لثه در صورتی که درمان نشود، منجر به بیماری خطرناک‌تری به نام پریودنتیت می‌شود که در طی آن بافت‌های نگهدارنده دندان کاملا از بین می‌روند.
علت ورم لثه چیست؟
در پاسخ به سوال علت ورم لثه چیست باید گفت که ورم لثه به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد. برخی از علل کمتر شایع ورم لثه عبارت اند از:
- مصرف زیاد سیگار و دخانیات
- دیابت درمان نشده
- ابتلا به سرطان مثل سرطان خون
- ابتلا به ایدز
- شکستن ریشه دندان و درمان نکردن آن
- درمان ارتودنسی غیراصولی
- حساسیت به محصولات دهان و دندان مثل خمیردندان یا دهانشویه
- عوارض جانبی مصرف برخی داروها
- استفاده از روکش دندان یا پروتز دندان نامتناسب
- تغییر هورمونی مربوط به دوره دوره بلوغ، بارداری یا یائسگی
در ادامه چندتا از مهم‌ترین و شایع‌ترین علت ورم لثه را بررسی می‌کنیم:
عفونت لثه
یکی از خطرناک‌ترین علت ورم لثه، عفونت‌های باکتریایی، قارچی یا ویروسی هستند. برای مثال رشد بیش از حد قارچ کاندیدا در دهان می‌تواند منجر به بروز عفونت و در نتیجه ورم لثه شود.
کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی
تحقیقات نشان داده که کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی مثل کلسیم، ویتامین B و ویتامین C باعث افزایش ریسک ورم لثه می‌شود.
گیرکردن ذرات غذایی در لثه
گاهی ورم لثه به دلیل گیرکردن ذرات غذایی درون آن اتفاق می‌افتد. گیرکردن ذرات غذایی در لثه، باعث تورم و التهاب آن می‌شود اما این شرایط دائمی نیست و معمولا بعد از مسواک زدن و استفاده از نخ دندان از بین می‌رود.
ابتلا به ژنژیویت
شایع‌ترین علت ورم لثه بدون شک ابتلا به ژنژیویت است که به دنبال بهداشت ضعیف دهان و دندان رخ می‌دهد و در صورتی که درمان نشود، می‌تواند منجر به تحلیل لثه شود.
بیشتر بخوانید: درمان عفونت لثه در خانه
انواع ورم لثه چیست؟
ورم لثه با توجه به علت بروز آن، انواع مختلفی دارد که عبارت اند از:
- ورم لثه مرتبط با دارو
- ورم لثه مرتبط با عفونت باکتریایی، قارچی و ویروسی
- بیماری پریودنتیت
- بیماری ژنژیویت یا التهاب شدید لثه
نشانه‌های ورم لثه چیست؟
در پاسخ به سوال علت ورم لثه چیست باید گفت که ورم لثه در اکثر اوقات با علائم یا نشانه‌های دیگری همراه است که در تشخیص علت آن کمک می‌کنند. این علائم عبارت اند از:
- خونریزی لثه
- تغییر رنگ لثه به قرمز تیره یا ارغوانی
- درد و سوزش لثه
- خروج ترشحات عفونی از لثه
- تب و لرز
- افتادن و لق شدن دندان
- بوی بد دهان
- احساس طعم نامطبوع در دهان
- مشکل غذاخوردن
- مشکل در صحبت کردن
ورم لثه چه عوارضی دارد؟
ورم لثه در صورتی که درمان نشود، می‌تواند منجر به بروز عوارض زیر شود:
- از بین رفتن لثه
- افتادن دندان
- عفونت استخوان فک
- آبسه دندان
- خونریزی لثه
بی‌توجهی به ورم لثه احتمال بروز این عوارض را افزایش می‌دهد. بنابراین بسیار مهم و ضروری است که ورم لثه به موقع تشخیص و درمان شود.
تشخیص علت ورم لثه
دندانپزشک با معاینه بالینی و بررسی عکس‌های رادیوگرافی و همچنین بررسی ریسک عوامل موثر در ورم لثه مثل تغذیه، بارداری، بهداشت نامناسب و … دلیل اصلی بروز ورم لثه را پیدا می‌کند. سپس با توجه به علت ورم لثه، بهترین روش درمانی برای کنترل علائم ورم لثه برای بیمار انتخاب می‌شود.
آیا بارداری باعث ورم لثه می‌شود؟
همانطور که گفتیم یکی از عواملی که می‌تواند منجر به ورم لثه شود بارداری است. در دوره بارداری سطح هورمون‌ها به خصوص هورمون کورتیزول به شدت افزایش می‌یابد. به این ترتیب احتمال ورم و التهاب در بخش‌های مختلف بدن همچون لثه‌ها افزایش می‌یابد. در صورت وجود بارداری، درمان ورم لثه حتما باید با نظر پزشک باشد در غیر این صورت احتمال آسیب جنین و مادر وجود دارد.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟
برای ورم لثه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید که ورم لثه بیش از ۲ هفته طول بکشد یا با درمان‌های خانگی نتوان آن را کنترل کرد. همچنین اگر ورم لثه شما با علائم زیر همراه است، باید در اسرع وقت به دندانپزشکی مراجعه کنید:
- خونریزی شدید لثه
- ناتوانی در غذاخوردن
- لق شدن دندان
- درد شدید دندان
- تب بالا
اگر این علائم را دارید، احتمالا مشکلات جدی‌تری چون بیماری پریودنتال و عفونت وجود دارد.
درمان ورم لثه چیست؟
درمان تورم لثه به علت آن بستگی دارد. اگر علت ورم لثه ابتلا به بیماری‌های لثه باشد دندانپزشک روش‌های درمان این بیماری‌ها را توصیه می‌کند. درمان‌های رایج دندانپزشکی برای لثه‌های متورم عبارت اند از:
- تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها برای کنترل رشد باکتری‌ها
- تجویز داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی برای کاهش درد ناشی از ورم لثه
- مسواک زدن و نخ دندان کشیدن درست
- جرمگیری دندان و روت پلنینگ برای تمیزکردن عمیق دندان‌ها
- جراحی استخوان برای کوچک‌کردن پاکت‌های اطراف دندان
- درمان ورم لثه با لیزر
- استفاده از دهانشویه و خمیردندان آنتی‌باکتریال
بیشتر بخوانید: قرص چرک خشک کن قوی برای عفونت دندان
راهکارهای خانگی برای درمان ورم لثه
بعد از دانستن پاسخ سوال علت ورم لثه چیست لازم به ذکر است که اگر دسترسی به دندانپزشکی ندارید یا علت ورم لثه شما گیرکردن مواد غذایی یا آسیب لثه حین مسواک زدن است، می‌توانید از راهکارهای خانگی برای درمان ورم لثه کمک بگیرید. این راهکارها می‌توانند تا حدودی درد و التهاب ناشی از ورم لثه را کنترل کنند. در ادامه برخی از بهترین روش‌های درمان ورم لثه در خانه را توضیح می‌دهیم:
دهانشویه آلوئه ورا
دهانشویه آلوئه ورا به اندازه دهانشویه کلرهگزیدین در درمان التهاب و ورم لثه تاثیرگذار است. برای این کار، باید یک گیاه آلوئه ورا را کاملا تمیز کرده و ژل آن را جدا کنید. ژل آلوئه ورا را سه مرتبه در آب بجوشانید و بعد اجازه دهید تا خنک شود. ترکیب نهایی را می‌توانید ۲ مرتبه در روز به مدت ۱۰ روز استفاده کنید.
استفاده از روغن‌های گیاهی
روغن نعنا فلفلی، روغن پونه کوهی، روغن درخت چای و آویشن از جمله روغن‌های گیاهی موثر در کنترل رشد میکروب‌ها و درمان ورم لثه هستند. برای این کار، باید سه قطره از یکی از این روغن‌ها را با کمی آب گرم مخلوط کنید و سپس این ترکیب را به مدت ۳۰ ثانیه درون دهان بچرخانید و مواظب باشید آن را قورت ندهید. این کار را می‌توانید ۲ مرتبه در روز انجام دهید تا ورم لثه خوب شود.
خمیر زردچوبه
زردچوبه حاوی کورکومین است که خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارد و می‌تواند از تشکیل پلاک و جرم دندانی و ورم لثه جلوگیری کند. برای این کار، باید ۲ قاشق زردچوبه را با مقدار کمی آب مخلوط کنید تا ترکیبی خمیری ایجاد شود. سپس این ترکیب را حدود ۱۰ دقیقه روی لثه‌ها قرار دهید. بعد از آن، خمیر را از روی لثه برداشته و دهان خود را بشویید. برای جلوگیری از زردشدن دندان‌ها هم بلافاصله بعد از این کار، مسواک بزنید.
بیشتر بخوانید: درمان دندان درد با زردچوبه
پراکسید هیدروژن
پراکسید هیدروژن ۳ درصد می‌تواند ورم لثه را در اسرع وقت بهبود بخشد. کافی است ۳ قاشق غذاخوری هیدروژن پراکسید ۳ درصد را با ۳ قاشق غذاخوری آب مخلوط کنید و این مخلوط را برای ۳۰ ثانیه درون دهان خود بچرخانید. این کار را می‌توانید ۲ الی سه مرتبه در هفته انجام دهید.
استفاده از کمپرس سرد
کمپرس سرد می‌تواند به کاهش ورم لثه کمک کند. برای این کار مقدار یخ را درون یک کیسه فریزر ریخته و بعد آن را روی قسمتی که ورم کرده است، قرار دهید.
غرغره آب و نمک
آب و نمک، یک دهانشویه خانگی و ایمن است که از بسیاری از مشکلات دهان و دندان جلوگیری می‌کند و می‌تواند باکتری‌های مضر دهان را از بین ببرد. برای این کار باید ۱ قاشق چایخوری نمک را با یک لیوان آب ولرم مخلوط کنید و بعد با این ترکیب دهان را به مدت ۳۰ ثانیه شستشو دهید. این کار را می‌توانید ۲ الی سه مرتبه در روز انجام دهید تا ورم لثه خوب شود.
خمیر جوش شیرین
جوش شیرین با از بین بردن پلاک‌های دندانی، ورم لثه را کنترل می‌کند. یک قاشق چایخوری جوش شیرین را با مقدار مناسبی آب ترکیب کنید تا یک خمیر نه چندان رقیق ایجاد شود. بعد این خمیر را ۳۰ ثانیه روی لثه بمالید و در انتها دهان را با آب ولرم بشویید. این روش را می‌توانید سه مرتبه در روز تکرار کنید.
بیشتر بخوانید: درمان فوری آبسه دندان و ورم صورت
روش‌های جلوگیری از ورم لثه
اقدامات پیشگیرانه ساده زیادی وجود دارد که اگر آن‌ها را رعایت کنید، می‌توانید به راحتی از ورم لثه دور بمانید. رعایت این راهکارها تاثیر زیادی در افزایش سطح بهداشت دهان و دندان شما دارد:
مسواک و نخ دندان
زدن مسواک و کشیدن نخ دندان را فراموش نکنید. مسواک و نخ دندان، ملزومات اولیه و البته اساسی بهداشت دهان و دندان هستند. اگر دندان‌هایتان را مرتب مسواک بزنید و نخ دندان بکشید، از شر بیشتر بیماری‌های دهان و دندان در امان خواهید بود.از نخ دندان و مسواک درست استفاده کنید. استفاده نادرست از مسواک و نخ دندان، نه تنها تاثیری در افزایش بهداشت دهان و دندان ندارد، بلکه می‌تواند ریسک آسیب به لثه و بروز ورم لثه را افزایش دهد. مسواک زدن باید به آرامی و با یک مسواک استاندارد انجام شود. همچنین شیوه درست نخ دندان کشیدن، از آسیب به لثه جلوگیری می‌کند. برای اینکه بدانید روش استاندارد نخ دندان کشیدن یا مسواک زدن چگونه است، می‌توانید با دندانپزشک خود مشورت کنید یا کلیپ‌های موجود در اینترنت را ببینید.
تغذیه مفید و سالم
تغذیه خود را اصلاح کنید. از دیگر مواردی که در جلوگیری از ورم لثه اهمیت دارد، اصلاح سبک تغذیه است. برای اینکه لثه‌هایی سالم و عاری از هر گونه بیماری داشته باشید باید رژیم غذایی شما، متعادل و سرشار از مواد معدنی ضروری برای سلامت بدن باشد. رژیم غذایی سرشار از کلسیم و ویتامین C از ورم لثه جلوگیری می‌کند.
نداشتن استرس و اضطراب
از استرس و اضطراب جلوگیری کنید. استرس و اضطراب سطح هورمون‌های شما را تغییر می‌دهند و باعث افزایش التهاب بدن می‌شوند. برای جلوگیری از ورم لثه، لازم است که از قرارگیری در شرایط استرس‌زا اجتناب کنید.
خمیر دندان مناسب
خمیردندان خود را درست انتخاب کنید. اگر لثه‌هایتان به شدت حساس است، باید از خمیردندان ضد حساسیت استفاده کنید. خمیردندان ضد حساسیت هم باکتری‌های دندانی را به خوبی از بین می‌برد و هم به درمان مشکلات لثه کمک می‌کند.
جرمگیری دندان ها
دندان‌هایتان را جرمگیری کنید. بهترین راه برای از بین بردن جرم و پلاک‌های دندانی، جرمگیری است. دندانپزشکان به طور معمول سالی یک الی ۲ مرتبه جرمگیری را توصیه می‌کنند. برای تعداد مراتب جرمگیری باید با دندانپزشک خود مشورت کنید.
معاینه منظم
انجام معاینه منظم دندان‌ها را فراموش نکنید. معاینه منظم دندان‌ها به تشخیص و درمان به موقع بسیاری از مشکلات دندانی اعم از ورم لثه کمک می‌کند.
سخن پایانی
ورم لثه یکی از علائم شایع التهاب لثه و سایر بیماری‌های دهان و دندان است که به دلایل مختلفی چون سوء تغذیه، بارداری یا عفونت ممکن است رخ بدهد. در این مقاله از مجله دندانپزشکی دکتر هومن پاک نیت سعی کردیم تا راه‌های درمان ورم لثه و علل آن را به طو خلاصه بیان کنیم. ورم لثه گاهی بسیار خطرناک است و می‌تواند منجر به بیماری‌های جدی‌تری چون بیماری‌های قلبی شود، بنابراین اگر دچار ورم لثه شده اید، باید فورا به دندانپزشکی مراجعه کنید.
برای استفاده از خدمات مطب دندانپزشکی دکتر هومن پاک نیت، کافی است اطلاعات تماس خود را در فرم موجود در سایت وارد کنید. در اسرع وقت برای رزرو نوبت و مشاوره در مورد خدمات مطب با شما تماس خواهیم گرفت.
سوالات متداول
ورم لثه ممکن است به دلیل عفونت، آسیب لثه، مصرف سیگار، حساسیت به مواد مختلف، شکستگی ریشه دندان و … باشد.
تغییر سطح هورمون‌ها در بارداری، باعث افزایش جریان خون لثه و به دنبال آن ورم لثه می‌شوند.
اگر ورم لثه به دلیل گیرکردن مواد غذایی در آن باشد بدون مداخله پزشکی و خود به خود درمان می‌شود. اما برای موارد جدی‌تر ورم لثه باید حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
بله، ورم لثه در صورتی که درمان نشود می‌تواند منجر به بروز بیماری‌هایی چون دیابت، زایمان زودرس یا بیماری‌های قلبی شود.
بهترین قرص برای ورم لثه، کپسول یا قرص آموکسی سیلین، ایبوپروفن و مترونیدازول است که باید آن‌ها را تنها با تجویز پزشک مصرف کنید.
